6411 Sayılı Kanun

Geçtiğimiz günlerde 24 Ocak 2013 kabul tarihli bir kanun yayınlandı. Bu kanun, medyada da görüldüğü gibi belirli şartlar altında birçok kişiye tahliye imkanı sunmaktaydı. Bu kanun 6411 Sayılı “Ceza Muhakemesi Kanunu İle Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” idi. Bu kanunla 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 5275 Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmıştır. Bu iki kanunun hangi hükümlerinde değişiklik yapıldığını görelim.

*CMK 202/3 hükmünde değişiklik yapılmıştır. CMK 202 hükmüne, 4. ve 5. fıkralar eklenmiştir.

*CMK ‘ya, Geçici Madde 1 eklenmiştir.

*5275 Sayılı Kanun’un 16/3 hükmünde değişiklik yapılmıştır. 5275 SK 16. maddeye 4. ve 5. fıkralar eklenmiştir.

*5275 Sayılı Kanun’un 17. maddesinde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 19/2 hükmü değiştirilmiş ve maddeye 3. fıkra eklenmiştir.

*5275 Sayılı Kanun’un 51. maddesinde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 54. maddesinde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 58. maddesinin 3. ve 4. fıkralarında değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 83/1 hükmünde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 94/2 hükmünde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 95/1 hükmünde değişiklik yapılmıştır.

*5275 Sayılı Kanun’un 116/4 hükmü değiştirilmiştir ve maddeye 5. fıkra eklenmiştir.

*5275 Sayılı Kanun’a Geçici Madde 4 eklenmiştir.

Yapılan değişiklikleri gördükten sonra, madde içeriklerinde ne gibi değişikliklerin yapıldığını görmek adına yapılan değişiklikleri açıklamak gerekecektir. Sırasıyla açıklamak gerekirse 6411 Sayılı Kanun’un 1. maddesinin yaptığı değişiklikten başlamakta yarar vardır. 6411 SK 1. madde hükmü CMK 202. maddenin içeriğinde bir değişiklik meydana getirmiştir. 202 maddenin üçüncü fıkrasında yer alan “Bu madde hükümleri,” ibaresi “Birinci ve ikinci fıkra hükümleri,” şeklinde değiştirilmiştir. Ayrıca maddeye 4. ve 5. fıkralar eklenmiştir ki eklenen fıkralar şu şekildedir: “(4) Ayrıca sanık;

a) İddianamenin okunması,

b) Esas hakkındaki mütalaanın verilmesi,

üzerine sözlü savunmasını, kendisini daha iyi ifade edebileceğini beyan ettiği başka bir dilde yapabilir. Bu durumda tercüme hizmetleri, beşinci fıkra uyarınca oluşturulan listeden, sanığın seçeceği tercüman tarafından yerine getirilir. Bu tercümanın giderleri Devlet Hazinesince karşılanmaz. Bu imkân, yargılamanın sürüncemede bırakılması amacına yönelik olarak kötüye kullanılamaz.

(5) Tercümanlar, il adlî yargı adalet komisyonlarınca her yıl düzenlenen listede yer alan kişiler arasından seçilirler. Cumhuriyet savcıları ve hâkimler yalnız bulundukları il bakımından oluşturulmuş listelerden değil, diğer illerde oluşturulmuş listelerden de tercüman seçebilirler. Bu listelerin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”

6411 Sayılı Kanun’un sırasından devam ettiğimizde anılan kanunun 2. maddesinde yine Ceza Muhakemesi Kanunu’nda bir değişiklik yapıldığını görüyoruz. Değişiklik kanuna Geçici Madde 1’in eklenmesiyle yapılmıştır. Geçici Madde 1 şu şekildedir: “GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun 202 nci maddesinin beşinci fıkrasında öngörülen yönetmelik, Adalet Bakanlığınca bu maddeyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde çıkarılır. Bu yönetmelik uyarınca tercüman listeleri oluşturuluncaya kadar bu Kanunun 202 nci maddesinin dördüncü fıkrasında düzenlenen tercüme hizmetleri sanığın kendisi tarafından getirilen tercüman tarafından yerine getirilir.”

6411 Sayılı Kanun’un 3. maddesinde yapılan değişiklik ise şu şekildedir: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 16 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “üçer aylık” ibaresi “birer yıllık” şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“(5) Kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişilerin cezasının dördüncü fıkrada öngörülen kısmı, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunur.

(6) Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya sakatlık nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir.”

6411 Sayılı Kanunda yapılan değişikler çoğunlukla 5275 Sayılı Kanun içeriğinde olduğundan sıradaki değişik de 5275 Sayılı Kanun’un içeriğiyle alakalıdır. 6411 Sayılı Kanun’un 4. maddesi  5275 Sayılı Kanun’un 17. maddesini değiştirmiştir. 17. madde bu değişiklikten sonra şu hali almıştır: “MADDE 17- (1) Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.

(2) Erteleme, her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir.

(3) Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması hâlinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.

(4) Birinci fıkrada belirtilen hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile, hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkânsız hâle gelmesi veya hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hâllerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca altı ayı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ancak bu ara verme iki defadan fazla olamaz.

(5) Erteleme isteminin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.

(6) Bu madde hükümleri;

a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar,

b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,

c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkûm olanlar,

hakkında uygulanmaz.”

6411 Sayılı Kanun’un 5. maddesinde düzenlenen hükümle 5275 Sayılı Kanun’un 19. maddesinin 2. fıkrası şu şekilde değiştirilmiştir ve maddeye 3. fıkra eklenmiştir. “(2) Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıldan fazla hapis cezasının infazı için doğrudan yakalama emri çıkarılır.”

“(3) Adlî para cezasından çevrilen hapsin infazında hükümlüye öncelikle çağrı kâğıdı gönderilir.”

Yapılan bir diğer değişiklik 6411 Sayılı Kanun’un 6. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükümle 5275 Sayılı Kanun’un 51. maddesi değiştirilmiştir. “MADDE 51- (1) Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilirler.

(2) Bu madde hükümleri, çocuk hükümlüler için de geçerlidir.

(3) Hükümlülere verilebilecek ödüller şunlardır:

a) Kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan evli hükümlüler, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilir.

b) Çocuk hükümlülere, en geç iki ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar ana ve babasıyla veya vasisiyle kurum ya da eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilir.

c) Haftalık ziyaret süresi iki saate kadar uzatılabilir.

d) Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırılabilir.

e) Üst üste kullanılmayan en fazla üç haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılabilir.

f) Haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı iki katına kadar artırılabilir.

g) Sosyal, kültürel veya sportif etkinliklerden öncelikli veya daha uzun süreli yararlanmaları sağlanabilir.

h) Haftalık harcama miktarı yarı oranında artırılabilir.

ı) Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma imkânı verilebilir.

j) Hediye verilebilir.

k) Takdir belgesi veya tavsiye mektubu verilebilir.

(4) Ödüllendirme sisteminin usul ve esasları ile bu ödüllerden yararlanmanın kapsam ve şartları, suç türleri dikkate alınarak yönetmelikle belirlenir.”

6411 Sayılı Kanun’un 6. maddesinde düzenlenen ve 5275 Sayılı Kanun’un 51. Maddesini değiştiren bu hüküm kanunun yayımlanmasından iki ay sonra yürürlüğe girecektir. Bunun nedeni 6411 Sayılı Kanun’un 14. maddesinde yapılan düzenlemedir. MADDE 14- Bu Kanunun 6 ncı maddesi yayımı tarihinden iki ay sonra, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bir diğer değişiklik 6411 Sayılı Kanun’un 7. maddesinde düzenlenmiş ve 5275 Sayılı Kanun’un 54/1 hükmünü değiştirmiştir. Yapılan bu değişiklikle, 5275 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Çocuk hükümlüler bakımından bu fıkranın (b) bendi uygulanmaz.”

6411 Sayılı Kanun’un 8. maddesinde ise 5275 Sayılı Kanun’un 58/3 ve 58/4 hükmünde değişiklik yapılacağı düzenlenmiştir. Yapılan değişiklik şu şekildedir: 5275 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde, dördüncü fıkrasında yer alan “Nakil” ibaresi “Görevli nezaretinde yapılan nakiller” şeklinde değiştirilmiştir.

“(3) Çocuk eğitimevlerine nakiller kurum görevlisinin nezaretinde yapılır. Açık ceza infaz kurumlarına nakiller ise kurum görevlisi olmaksızın yapılır. Bu hâlde hükümlünün, aynı il sınırları içinde bulunan ceza infaz kurumları arasındaki nakillerde aynı gün içinde; farklı illerde bulunan ceza infaz kurumları arasındaki nakillerde ise kurum amirinin kırksekiz saati geçmeyecek şekilde belirleyeceği süre içinde, nakledildiği açık ceza infaz kurumuna giriş yapması gerekir. Belirlenen sürelerde açık ceza infaz kurumuna giriş yapmayan hükümlüler hakkında 97 nci madde hükümleri uygulanır.”

6411 Sayılı Kanun’un meydana getirdiği değişikliklerden birisi de 5275 Sayılı Kanun’un 83. maddesinde yapılan değişikliktir. Bu değişiklik 6411 Sayılı Kanun’un 9. maddesinde düzenlenmiştir ve şu şekildedir: 5275 sayılı Kanunun 83 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Çocuk hükümlüler için ziyaret süresi bir saatten az, üç saatten fazla olmamak üzere belirlenir.”

6411 Sayılı Kanun’un 10. maddesi ile de 5275 Sayılı Kanun’un 94/2 hükmünde değişiklik meydana gelmiştir. Değişiklik şöyledir: 5275 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Hükümlünün, izin süresi içinde gece konaklaması gerektiği takdirde, kendi evi veya (a) bendinde belirtilen bir yakınının evinde, güvenli görülen başka bir yerde ya da gidilen yerde bulunan kapalı ceza infaz kurumunda kalmasına, güvenlik hususu değerlendirilmek ve gerekli güvenlik tedbirleri alınmak suretiyle, gidilen yerin valisi tarafından karar verilir.”

Yapılan bir değişiklik de 6411 Sayılı Kanun’un 11. maddesinde düzenlenen ve 5275 Sayılı Kanun’un 95/1 hükmünde değişiklik yapılmasını öngören düzenlemedir. Değişiklik şöyledir: 5275 sayılı Kanunun 95 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yılda en çok üç kez olmak üzere her defasında” ibaresi “üç ayda bir,” şeklinde değiştirilmiştir.

6411 Sayılı Kanun’un getirdiği bir değişiklik de yine 5275 Sayılı Kanun’da meydana gelmiştir. Bu değişiklik 5275 Sayılı Kanun’un 116*4 hükmünde değişikliği ve maddeye 5. fıkranın eklenmesi şeklindedir. 5275 sayılı Kanunun 116 ncı maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“İkinci ve üçüncü fıkraya göre izin verilen tutuklunun, izin süresi içinde gece konaklaması gerektiği takdirde, kendi evi veya ikinci fıkrada belirtilen bir yakınının evinde, güvenli görülen başka bir yerde ya da gidilen yerde bulunan kapalı ceza infaz kurumunda kalmasına, güvenlik hususu değerlendirilmek ve gerekli güvenlik tedbirleri alınmak suretiyle, gidilen yerin valisi tarafından karar verilir.”

“(5) Dördüncü fıkra ile 94 üncü maddenin ikinci fıkrasının uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Adalet ve İçişleri bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.”

Son olarak yine 5275 Sayılı Kanun’da bir değişiklik yapılarak kanuna Geçici Madde 4 eklenmiştir. Geçici Madde 4’ün içeriği şöyledir: “GEÇİCİ MADDE 4- (1) Bu Kanunun 105/A maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ve ikinci fıkrasında belirtilen altı aylık süre şartı ile birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen cezanın belirli bir süre infaz edilmesine ilişkin şart 31/12/2015 tarihine kadar uygulanmaz.”